650 jaar Provincie Utrecht in het Archeologie museum Houten
Dit jaar vieren we 650 jaar provincie Utrecht! In 1375 werd de Stichtse Landbrief opgesteld in Utrecht en dit vormde de start van onze democratie. De Stichtse landbrief werd ook wel ‘de grondwet van Utrecht’ genoemd. De afspraken waren bindend voor alle leden en iedere nieuwe Utrechtse bisschop. De Staten (edelen, ridders en vertegenwoordigers van de steden Utrecht, Amersfoort en Rhenen) kwamen overeen dat ze het beleid van de bisschop mochten controleren.
We weten dat er ook ridders uit Houten betrokken waren bij deze gebeurtenis. Wat was de betrokkenheid van Houten met vertegenwoordigers in de Staten van Utrecht?
Houten en de provincie Utrecht 650 jaar geleden
Kasteel Schonauwen, Blommesteyn en Ten Goye
Kasteel Schonauwen, Blommesteyn en Ten Goye waren in de 14e eeuw belangrijke gebouwen in Houten en hebben via hun bewoners een bijdrage geleverd aan de totstandkoming van de Stichtse Landbrief.
Aan het begin van 14e eeuw was Schonauwen al een Ridderhofstad. De bezitters hadden recht op een plaats in de toen opgerichte Staten van Utrecht. Ook de kastelen Blommesteyn en Ten Goye hadden een intensieve relatie met het Sticht.
Bewoners van Schonauwen, Blommesteyn en Ten Goye
In 1353 erft Jan van Schonauwen, ook wel Otto genoemd, het kasteel Schonauwen na het overlijden van zijn vader en werd hij Heer van Schonauwen. Otto bezat in 1358 het Gerecht Schonauwen. Ook was hij Maarschalk in het Sticht.
Medio 14e eeuw is er vanuit het kasteel Blommesteyn een kapel gesticht, waarin tevens een vicarie (een middeleeuwse rechtspersoon naar kerkelijk én wereldlijk recht) werd gevestigd. Johan van Bloemestein droeg zijn ‘steenhuys’ op aan de bisschop, waarna hij het van hem terug in leen ontving.
De heren van Vianen hadden in voorgaande jaren vele bezittingen vergaard. Gijsbrecht van Vianen voegde hier nog aan toe: Houten, Schalwijk en ’t Goy. Hij was ook Heer van kasteel ten Goye en bevond zich geregeld aan het bisschoppelijk hof. Ook bezat Hij het burggraafschap van Utrecht. De heren van Vianen voerden met trots hun burg grafelijke titel, want die bracht hun vooraan in de rangen van de Utrechtse adel. Gijsbrecht werd ook lid van de grafelijke raad onder Willem V.
Relatie met de Stichtse landbrief
Otto van Schonauwen, Zweder van Bloemenstein/ Blommesteyn, (Tull en ‘t Waal) en Gijsbrecht, heer van Vianen en ten Goye waren lid van de Staten van Utrecht en hebben hun zegel aan de landbrief bevestigd. Hiermee ging ook zij akkoord met de inhoud van de landbrief.
Op de tentoonstelling ziet u de oude prenten en foto’s van de bovengenoemde kastelen en vondsten uit de 14e eeuw die onder andere van Kasteel Schonauwen afkomstig zijn.
Vanaf 17 mei kunt u het allemaal zien in het Archeologie Museum Houten. Stations erf 99 in Houten.
Op dinsdag en zaterdag bent u van harte welkom van 11.00 – 15.00 uur.
